หากนึกถึงขนมไทย ๆ อย่าง "ตะโก้ข้าวโพด - ตะโก้เม็ดบัว"  เราก็จะต้องนึกไปถึงกระทงใบเตย ซึ่งเป็นของคู่กัน .. วันนี้พิมเลยจะมาชวนทำกระทงใบเตยกันค่ะ

วัสดุและอุปกรณ์ในการทำกระทงใบเตย ก็จะมีตามนี้นะคะ

1. ใบเตย 
2. แบบพิมพ์ 
3. กรรไกร
4. ลวดเย็บกระดาษ (แม๊ก)

"ใบเตย" .. เราจะเลือกใช้ใบเตยที่แก่หน่อย  แต่ความกว้างของใบไม่ใหญ่มากจนเกินไป  (ประมาณ 1 นิ้วนิดๆ)  เพราะถ้าใช้ใบใหญ่ เวลาเราพับกระทง จะเห็นว่ามีส่วนเกิน (ด้านพับ) ค่อนข้างเยอะ ทำให้ต้องเสียเวลามานั่งตัดความกว้างของใบเตยทิ้งไป

นำใบเตยที่ได้มา ไปทำความสะอาด  โดยการใช้ผ้าชุบน้ำบิดหมาดๆ รูดเช็ดใบเตยทุกใบ  ตั้งแต่โคนใบไปจนปลายใบเลยค่ะ   แล้วก็ผึ่งให้ตาก-ลมพอน้ำแห้งนิดๆ   (ห้ามตากแดด)

"แม่แบบ หรือ แม่พิมพ์" .... ปกติของที่้่บ้านพิมจะทำจากไม้ค่ะ  คุณตาทำให้ยายตั้งแต่สมัย 40 กว่าปีมาแล้ว (ตอนนี้ตาอายุเกือบ 80 ปี) แต่แม่พิมพ์อันนั้นตอนนี้อยู่ที่บ้านยาย  วันนี้พิมเลยต้องใช้แม่พิมพ์กระดาษแทน

ซึ่งการทำแม่พิมพ์กระดาษนั้น ทำได้ง่ายมากเลยค่ะ ใคร ๆ ก็ทำได้  ....  วัสดุอุปกรณ์ ก็มีแค่ กระดาษแข็ง (ใช้กระดาษปกสมุดก็ได้) , กรรไกร , สายวัดหรือไม้บรรทัด  และก็ดินสอ/ปากกาค่ะ

เริ่มต้นการทำแม่พิมพ์กระทงใบเตย ... ก็ มาดูหน้าตาแม่พิมพ์กันก่อนนะคะ

แม่พิมพ์กระทงใบเตย ... ของที่บ้านพิม จะมีขนาดความยาว 15 ซม.  แบ่งออกเป็น 5 ช่วง ๆ ละ 3 ซม. และความสูงประมาณ 1 นิ้วนิด ๆ (ตามขนาดใบเตย/ซึ่งถ้าใบเตยกว้างเกิน ก็ต้องตัดทิ้งบางส่วน)

ก็ให้เราวางกระดาษแข็งลงบนโต๊ะ  แล้วก็วาดรูปแม่พิมพ์ลงไปบนกระดาษให้มีขนาดแบบนี้ค่ะ  เส้นสีดำ ๆ ที่ขีดจากด้านล่างขึ้นมาตรงกลาง  คือ เส้นที่เราจะตัดจากริมใบเตยตามแต่ละช่วง เข้ามาหาเส้นกลางใบเตยน่ะค่ะ ...... จากนั้นก็ทำการตัดออกมา  (ตัดที่เส้นสีดำด้วย) ... ก็จะได้ออกมาเป็นแม่พิมพ์กระทงใบเตย ตามภาพด้านบน

เมื่อได้พิมพ์กระทงใบเตยมาแล้ว  เราก็จะมาเริ่มตัดและเย็บกระทงกันค่ะ

นำใบเตยมาเรียงซ้อนกันประมาณ 5 ใบ  ... เหตุที่นำเรียงซ้อนกันทีละ 5 ใบ เพราะเราจะตัดใบเตยตามแม่พิมพ์ที่ทำไว้ ทีละ 5 ใบ เพื่อความรวดเร็ว  .... แต่ถ้าเริ่มหัดทำ  ทำทีละใบ จนคล่องก่อนก็ได้ค่ะ

แล้วตัดส่วนโคนใบ (ซึ่งแข็งไป)  กับปลายใบ (อ่อนไป) ทิ้งไป .... ข้างละประมาณ 2-3 นิ้ว

จากนั้นก็นำแม่พิมพ์มาทาบกับใบเตย แล้วก็ตัดออกมาให้มีลักษณะตามแม่พิมพ์

ป.ล. ปกติถ้าใบเตยใบไม่ยาวนักจะตัดได้ 1 ครั้งหรือ 1 ท่อนค่ะ (คือ 1 ใบต่อ 1 กระทง) แต่ถ้าใบยาวหน่อย ก็จะตัดได้ 2 ท่อนหรือ 1 ใบได้ 2 กระทงค่ะ

เราก็จะได้ใบเตยที่ตัดตามแบบเสร็จแล้ว .. ลักษณะนี้  (พิมเขียนหมายเลขกำกับเอาไว้ด้วย เพื่อให้เพื่อน ๆ ได้ดูตามภาพ แล้วจะได้เข้าใจง่ายขึ้น)

ต่อมา ... เราก็จะมาเริ่มพับกระทงใบเตยกันล่ะนะคะ

เริ่มต้นพับเนี่ย  .... ให้จับใบเตยอย่างนี้นะคะ  เอาปลายด้านแข็งออกนอกตัว เอาปลายด้านนิ่มเข้าหาตัว   (หรือเอาตามถนัด) แล้วก็เริ่มพับทบที่ 1 เข้าหาตัวเรา  โดยพับลักษณะตามในรูปด้านล่างนะคะ

ป.ล.  การพับใบเตยจากด้านแข็งมาหาด้านอ่อนนะคะ กระทงจะได้รูปสวยกว่า

แล้วก็พับครั้งที่ 2

พับครั้งที่ 3 .... และครั้งที่ 4

แล้วเราก็จะได้กระทงที่พับใกล้จะเสร็จแล้ว ... ออกมาลักษณะนี้

สุดท้ายก็ให้เราทำการเก็บใบเตยส่วนที่ 5 สอดเข้าใต้ก้นกระทง ... ตามในภาพนะคะ

แล้วเราก็จะได้กระทงใบเตย .. ออกมาแบบนี้ค่ะ

แล้วพอทำไปเรื่อย ๆ ก็จะได้กระทงใบเตยกองพะเนินอย่างนี้ ..... ^^ เองล่ะค่ะ

ยังไงก็ใครสนใจ อยากทำ ลองไปหัดทำดูนะคะ ... ติดขัดตรงไหน ถามพิมไว้ในบอร์ดได้ค่ะ จะไปตอบให้นะคะ